رهاورد اقتصادی و سیاسی المپیک

مریم مهاجری
آغاز سی امین دوره بازی های المپیک ، سران ده ها کشور و 80 هزار نفر از مردم سراسر جهان را روز جمعه دراستادیومی در استراتفورد لندن دور هم جمع کرد. مجموعه ای از نور، موسیقی و آواز و حرکات موزون ،جشن انگلیسی ها را برای آغاز میزبانی بازی های المپیک 2012 در کشورشان تشکیل می داد المپیک بزرگترین رویداد ورزشی در جهان است که از سال 1896 فقط با سه بار وقفه ، هر چهار سال یک بار برگزار شده است . انگلیس سومین بار در تاریخ بازی های المپیک میزبان تیم های شرکت کننده شده است .
-------------------------------
در سال 2005 تونی بلر نخست وزیر وقت انگلیس شخصا به سنگاپور رفت تا در رقابت با برخی دیگر از رهبران کشورهای اروپایی مانند نیکولا سارکوزی رئیس جمهوری سابق فرانسه امتیار برگزاری بازی های المپیک را برای کشورش بدست آورد . از آن سال تا کنون لندن فرصت داشته است خود را برای میزبانی صدها ورزشکار از سراسر دنیا آماده کند.
آنچه بلر ، نخست وزیر انگلیس و تنی چند از رهبران اروپایی را به سنگاپور و شرکت در جلسه انتخاب کشور های میزبان المپیک کشاند ، تنها کسب پرستیژ میزبانی بزرگترین رویداد ورزشی جهان نبود .
درآمد های حاصل از برگزاری مسابقات المپیک چیزی نیست که کشوری مانند انگلیس که از بحران اقتصاد جهانی ، به ویژه معضل کسر بودجه به شدت آسیب دیده است ، به آن بی اعتنا باشد .
به علاوه برگزاری مسابقات المپیک با جلب هزاران گردشگر یکی از موارد اشتغال زا محسوب می شود و انگیس در فهرست مشکلات اقتصادی خود ، نرخ بالای بیکاری را نیز دارد . المپیک 1988 سئول برای مردم کره جنوبی 336 هزار شغل یه وجود آورد . سهم اسپانیایی ها در المپیک 1992 بارسلون نیز حدود 300 هزار شغل اضافی بود.
المپیک سال 2000 سیدنی نیز از افزایش 100هزار شغل برای استرالیایی ها حکایت داشت . آمار نشان می دهد در یونان در برگزاری بازی های المپیک 2004 سیصد هزار شغل اصلی و بیش از 400 هزار شغل فرعی به وجود آمده بود .
درآمد میزبانی مسابقات المپیک نیز آمار قابل توجهی دارد . المپیک 1996 آتلانتا و 2000 سیدنی برای آمریکا و استرالیا بیش از 5 میلیارد دلار درآمد داشت . سهم اقتصاد آتن از برگزاری المپیک 2004 نیز بیش از 10 میلیارد دلار بود .
نهادهایی در انگلیس پیش بینی کرده اند که حدود 35 هزار شغل در برگزاری مسابقات المپیک در این کشور به وجود خواهدآمد . البته موضوع سودآوری برگزاری مسابقات المپیک 2012 برای انگلیس ، تا حدودی متفاوت است .
از سال 2005 که انگلیس امتیاز میزبانی المپیک 2012 را به دست آورد 7 سال گذشته است . محاسبات سال 2005 انگلیسی ها در مورد هزینه ها و در آمد های میزبانی چنین بازی هایی ، با اوضاع اقتصادی جهان و از جمله انگلیس کاملا همخوانی ندارد .
هزینه های محاسبه شده در سال 2005 تقریبا یک چهارم هزینه هایی است که انگلیس مجبور است امسال برای میزبانی المپیک بپردازد . حتی بودجه مصوب دولت انگلیس برای برگزاری مسابقات المپیک ، از 9 میلیارد پوند ، به 11 میلیارد پوند رسید .
در حقیقت هزینه تامین امنیت بازی های لندن ، محاسبات انگلیسی ها را با تغییرات جدی مواجه کرد .لندن همواره عنوان امنیتی ترین پایتخت جهان را داشته است .
بررسی ها در سال 2002 نشان داده بود که در لندن روزانه 4 میلیون دوربین مداربسته رفتارهای مردم را ثبت می کرد . تدابیر امنیتی در این شهر ، در دوران برگزاری بازی های المپیک ، به شدت تقویت شده است .
دیوید کامرون ، نخست وزیر انگلیس ، تامین امنیت بازی های المپیک 2012 در روزهای 27 جولای تا 12 آگوست را بزرگترین عملیات امنیتی کشورش در دوران صلح خوانده است . قرار بود 24 هزار مامور، امنیت لندن در دوران مسابقات المپیک را تامین کنند . اما در نهایت تعداد ماموران به 10400 نفر کاهش یافت .
بودجه امنیتی این مسابقات که دولت انگلیس پیش از این 282 میلیون پوند درنظر گرفته بود به 553 میلیون پوند افزایش یافت . از این رو باید در محاسبه تاثیر برگزاری المپیک در نرخ تولید ناخالص داخلی انگلیس ، جانب احتیاط را رعایت کرد .
تامین امنیت این مسابقات ، دشواری های دیگری نیز برای دولت کامرون داشته است . شرکت جی فور اس ، مجری طرح های امنیتی این مسابقات است .
این شرکت اعلام کرد که نتوانسته است طبق برنامه قبلی 10 هزار مامور امنیتی مورد نیاز را جذب کند و آموزش دهد و تنها 7 هزار نیرو در اختیار دارد . سه هزار نیروی مورد نیاز باقیمانده را نیروهای پلیس و همچنین افراد شاغل در وزارت دفاع انگلیس تامین کرده اند .
البته المپیک ماهیتی صرفا اقتصادی ندارد و تاریخ نشان داده است که بارها به عنوان ابزاری سیاسی نیز مورد استفاده قرار گرفته است . در منشور المپیک آمده است که مسابقات المپیک رقابت بین ورزشکاران است و رقابت کشورها با یکدیگر محسوب نمی شود .
با همین جمله منشور المپیک ، این مسابقات ورزشی را عاری از هویت سیاسی کرده است . سیاست اما همواره بر این رویداد ورزشی بین المللی سایه انداخته است .
به عنوان مثال از سال 1964 تا 1992 رژیم آپارتایدی آفریقای جنوبی به دلیل مخالفت برخی از کشور ها با سیاست های نژاد پرستانه این رژیم ، به مسابقات المپیک راه نمی یافت . مخالفت های چین نیز باعث شد تا تایوان مجبور شود با پرچم چین تایپه درالمپیک شرکت کند .
المپیک 1980 مسکو نیز با تحریم کشورهای غربی از جمله آمریکا مواجه شد . ورزشکاران افغانستان نیز در دوران حاکمیت طالبان یعنی از 1991 تا 2002 به المپیک راهی نداشتند .
در همین المپیک ، انگلیس به عنوان عضوی از اتحادیه اروپا ، تحریم های این اتحادیه برضد ویکتور لوکاشنکو رئیس جمهوری بلاروس را لحاظ کرد و از صدور روادید برای وی که قصد داشت مسابقات را ببیند ، خودداری کرد .
لوکاشنکو که از متحدان روسیه در اروپا محسوب می شود به علت برخورد با مخالفان در انتخابات ریاست جمهوری با تحریم اتحادیه اروپا مواجه شده است .همین انگیزه سیاسی اروپایی هاست که اعتراض دولت روسیه را برانگیخته است .
مقام های روسیه در اعتراض به منع لوشانکو از حضور در مراسم المپیک و تماشای مسابقات آن ، از مقام های انگلیس پرسیده اند ، مگر المپیک از سیاست جدا نیست ؟ در حقیقت انگلیسی ها تصمیمات اتحادیه اروپا و ملاحظات سیاست خارجی خود را بر ، آرمان های المپیک مقدم دانسته اند .