پایگاه تخصصی سیاست بین الملل (  INPO  )‌

سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال  کشورهای منطقه فرهاد دلیری منافع ملی در چارچوب قدرت تعریف و تبیین می شود و توانایی های اقتصادی، جغرافیایی، نظامی، سیاسی و ایدئولوژی از مهم ترین عناصر قدرت محسوب می شوند. روابط خارجی و منافع ملی، دو مفهوم انتزاعی و ذهنی نیستند، بلکه در محیط بین المللی تجلی پیدا می کنند و دارای عوامل مثبت و پیش برنده و همچنین عوامل منفی و کند کننده در روابط خارجی هر کشور با سایر کشورها و سازمان های بین المللی اند.

بررسی تاثیر انقلاب اسلامي ایران بر  انقلاب مصر

مجتبی اشرافی - مرتضی اشرافی

انقلاب نقطه عطفی در تاریخ جوامع است که به صورت بارزی جامعه را به دو قسمت قبل و بعد از خود تقسیم می­کند. بسیاری از صاحب نظران معتقدند که انقلاب اسلامی ایران یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار در پیشبرد روند بیداری و آگاهی مسلمانان و افزایش فعالیت­های مؤثر اسلامی در جوامع مسلمانان بوده است. آنچه در مصر در بهمن ماه 1389 رخ داد نیز حرکتی مشابه انقلاب ایران  فراگیر از خروش مردمی بود که در نتیجه­ چند دهه تحقیر ملّی بوجود آمده است.  باید توجه داشت که بمنظور درک اثر پذیری انقلاب اسلامی ایران بر تحولات اخیر مصر ، نمیتوان وضعیت حال ایران را مقایسه کرد که قیاسی نابجا و مع­ الفارق می­نماید در این مقاله سعی می شود به این موضوع با نگاهی تاریخی نگریسته شود.

انقلاب اسلامی نظام بین‌الملل و دهه چهارم انقلاب

دکتر عباس ملکی (رئیس مؤسسه مطالعات دریای خزر)

حامد عبدوس

کشور مصر در شمال قاره آفریقا و در کنار دریای مدیترانه و سرخ قرار دارد. وسعت آن در حدود یک میلیون کیلومتر مربع می‌باشد که از این نظر بیست و هشتمین کشور جهان محسوب می‌گردد. جمهوری عربی مصر با داشتن جمعیتی بالغ بر 74 میلیون نفر، از لحاظ وسعت، موقعیت جغرافیایی، جمعیت و پیشرفت مهم‌ترین کشور عربی محسوب می‌شود. مصر از نظر تاریخی از جمله کشورهای با قدمت تاریخی است. حکومت فراعنه در این کشور به حدود 60 قرن قبل از میلاد باز می‌گردد که بعد از آن‌ها ایرانی‌ها، یونانی‌ها و اعراب بر این کشور حکومت رانده‌اند.

متن کامل سخنرانی مقام معظم رهبری در نماز جمعه 14 خرداد 1389

حرم امام خمینی .ره

  در مورد امام بزرگوار كه شاگرد اين مكتب و دنباله‌روِ راه اين انبياى عظام است، همين معنا صدق ميكند. خود امام برجسته‌ترين شاخصهاست؛ رفتار امام، گفتار امام. خوشبختانه بيانات امام در دسترس است، تدوين شده است. وصيتنامه‌ى امام آشكارا همه‌ى مافى‌الضمير امام را براى آينده‌ى انقلاب تبيين ميكند. نبايد اجازه داد اين شاخصها غلط تبيين شوند، يا پنهان بمانند، يا فراموش بشوند. اگر اين شاخصها را ما بد تبيين كرديم، غلط ارائه داديم، مثل اين است كه يك قطب‌نما را در يك راه از دست بدهيم، يا قطب‌نما از كار بيفتد. فرض كنيد در يك مسير دريائى يا در يك بيابان كه جاده‌اى هم وجود ندارد، قطب‌نماى انسان آسيب ببيند و از كار بيفتد؛ انسان متحير ميماند. اگر نظرات امام، بد بيان شد، بد تبيين شد، مثل اين است كه قطب‌نما از كار بيفتد، راه گم ميشود؛ هر كسى به سليقه‌ى خود، به ميل خود حرفى ميزند. بدخواهان هم در اين ميان از فرصت استفاده ميكنند، راه را جورى تبيين ميكنند كه ملت به اشتباه بيفتد.

مقاومت اسلامي در الجزاير

مقاومت اسلامي در الجزاير با جنبش «امير عيد القادر الجزائري» در سال هاي 1830 – 1847 آغاز شد. جنبش وي كه اولين مبارزه مسلحانه بر عليه استعمار فرانسه در الجزاير به شمار مي رود كه به عنوان سر آغازي براي ديگر جنبش هاي سياسي مقاومت در اين كشور شد كه از ابتداي قرن بيستم فعاليت خود را آغاز كردند.

جريان «سلفيت اصلاحي» در سال 1924 م با تلاش هاي «شيخ عبدالحميد بن باديس» فعاليت خود را در قسطنطنيه آغاز كرد. حوزه علميه قسطنطينه اولين مركز سلفيت اصلاحي در الجزاير بود كه جنبش هاي ملي و مذهبي كشور در آن شركت داشتند. علماي الجزاير از امپراتوري عثماني حمايت مي كردند لذا ملت الجزاير در عمليات سربازگيري نيروهاي استعمار بر عليه كشورهاي اسلامي مشاركت نكرده و تعداد زيادي از آنان به كشورهاي مشرق عربي گريختند. پس از جنگ جهاني اول، «اميرخالد الهاشمي» از نوادگان امير عبدالقادر الجزايري كه افسر ارتش فرانسه بود، با تشكيل گروهي از دولت فرانسه درخواست كرد تا اصول مطرح شده از سوي «ويلسون» و حق تعيين سرنوشت را در الجزاير به اجرا برساند. مبارزه ملي الجزاير با تشكيل گروه «وحدت نمايندگان مسلمان‌» و انتشار ارگان رسمي اين گروه با نام «اقدام» با گرايش هاي سلفي در الجزاير آغاز شد. نمايندگان مسلمان خواستار برقراري عدالت اجتماعي ميان اتباع الجزاير و فرانسه، الغاء قوانين انحصاري و جواز ورود نمايندگان الجزايري در پارلمان فرانسه بودند. تحولات اخير سبب ظهور گروه ها و جمعيت هاي سياسي با گرايش هاي مختلف ملي و مذهبي در دهه سي قرن نوزدهم شد.

 
روش شناسی انقلاب رنگی  

سخنراني آيت الله خامنه‌اي، رئيس جمهور وقت، در مجمع عمومي سازمان ملل

به نقل از مركز اسناد انقلاب اسلامی

خداوندا‌! به نام تو آغاز مي‌كنم و از تو هدايت و كمك مي‌طلبم.. زندگي و مرگ و نياز و نيايش من متعلق به توست. تو خود روشني و گيرايي سخن حق را به گفته‌هايم ببخش و آن را پيك «حقيقت» به سوي صدها ميليون گوش و دلي قرار ده كه هم اكنون ملتهبانه آن را مي‌طلبند و به سوي صدها برابر كه در آينده چنين خواهند بود. بار الها درودي سپاسگزارانه از سوي من و ملتم به روان پيامبران بزرگ، بويژه ابراهيم و موسي و عيسي و محمد (ص) بفرست كه پيام‌ رهايي و آگاهي انسان را به بهاي جاه و با همه‌ي توان در جهان پراكندند و ابدي ساختند، و سلامي تكريم‌آميز به دل‌هاي پاك و روشن كه آن پيام را نيوشيدند، به ويژه آنان كه بر سر آن جان باختند.

امام خميني و سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران

 سيد جواد ميرخليلي

 چكيده

با توجه به اين مسئله مهم كه بخش اعظمي از سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران با آرمان هاي اسلامي و مفاهيم مكتبي آميخته شده است، امام خميني به منزله رهبر و ايدئولوگ اين حكومت، مباني نظري و اصول خاصي را براي سياست خارجي آن ارائه مي نمايند. از آن جا كه اين مباني و اصول از جايگاه خاصي برخوردارند؛ در اين مقاله، سعي مي شود تا به برخي از مهم ترين آموزه ها ، اصول و اهداف سياست خارجي از ديدگاه امام خميني با توجه به گفته ها و نوشته هاي ايشان اشاره گردد. هم چنين رابطة مباني، اصول و اهداف نيز مورد بررسي قرار مي گيرد.

واژه هاي كليدي: امام خميني، سياست خارجي، سياست خارجي جمهوري اسلامي، صدور انقلاب، استقلال.

هانا آرنت سياست و انقلاب

 محمد رضا مرادي طادي

 هانا آرنت فيلسوف اگزيستانسياليست آلماني در 1906 در شهر هاندر آلمان به دنيا آمد. سه ساله بود كه همراه خانواده به كويزنبرگ مهاجرت كرد. ابتدا در دانشگاه برلين الهيات مسيحي خواند، سپس به ماربورگ رفت و نزد هايدگر فلسفه آموخت. سالي سپري نشده بود كه رابطه شاگرد و استاد به عشق كشيد، اما آرنت سال بعد ]1925[ از هايدگر بريد و به هايدلبرگ رفت. آنجا به راهنمايي كارل ياسپرس پايان نامه دكترايش را تحت عنوان مفهوم محبت در انديشه سنت آگوستين به پايان برد.  با به قدرت رسيدن نازيسم، آرنت كه تباري يهودي داشت همراه تني چند از متفكرين ديگر از جمله والتر بنيامين به فرانسه گريخت، از آنجا به پرتغال و سپس به آمريكا مهاجرت كرد. در طي همين سالهاي رنج و گريز كتاب ريشه هاي توتاليتريانيسم را نگاشت كه در جست و جوي عناصري از مدرنيته بود كه در نظامهاي توتاليتر متبلور مي شد. در آمريكا تدريس كرد، نگاشت و در 4 دسامبر 1975 درگذشت.

     عمده آثار او عبارتند از ريشه هاي توتاليتريانيسم (1951)، وضع بشري (1958)، ميان گذشته و آينده (1961)، انقلاب (1963)، خشونت (1970)، بحرانهاي جمهوري (1972) و حيات ذهن (1978).

جمهوري اسلامي در شرايط جديد نظام بين الملل

از عمر جمهوري اسلامي ايران حدود يك ربع قرن مي گذرد. سياست خـارجي كشور در اين مدت متأثر از تحولات شگرف و عميق بين المللي و منطقه اي بوده است. پيروزي انقلاب اسلامي به رهبري امام خميني تعريف كاملاً جديدي از يك نظام سياسي را در جهان دو قطبي دوران جنگ ارايه داد. رشد و بيداري اسلامي در جهان و گسترش آن، بويژه در جهان اسلام، فروپاشي ديوار برلين و تجزيه شوروي سابق و از ميان رفتن بسياري از كشورهاي كمونيستي و پايان جنگ سرد، با تعريف سنتي آن، آغاز طولاني ترين و شديدترين جنگ پس از جنگ جهاني دوم توسط رژيم صدام عليه كشورمان، اشغال اين كشور و سقوط ديكتاتوري، رشد و گسترش پديده جهان گرايي و انقلاب تكنولوژيك در عرصه اطلاعات و رواج شبكه هاي ماهواره اي و نظاير آن، ظهور طالبان، وقايع 11 سپتامبر و عواقب آن افزايش تلاش آمريكا براي سلطه سياسي بر جهان و تلاش براي تشكيل يك نظام تك قطبي از شاخصه هاي بارز اين سالها بود.

براي تحليل و شناخت رفتار بازيگران بين المللي (دولت ها، سازمانهاي بين المللي) و روندهاي جهاني (اتحادها، انقلاب و جنبش ها) سه رويكرد وجود دارد: 1) تمركز به فعاليتهاي رهبران و تصميم گيران، 2) تمركز بر تفكرات، ايده ها، افكار، 3) تمركز بر تعامل موجود بين نظام حاكم بين المللي و محيطي كه بازيگر يا روند در آن به سر مي برد.تاكنون مطالب بسياري دربارة انقلاب اسلامي و جمهوري اسلامي ايران با تمركز بر دو رويكرد اول يعني شناخت رهبري و تصميم گيران و شناخت ايده ها و آرمان ها صورت گرفته است و كتابها و مقالات بسيار زيادي در اين خصوص به نگارش درآمده است كه حجم اين مطالب تا آن حد است كه مي توان از واژه ادبيات سياسي انقلاب اسلامي براي آنها استفاده كرد اما به نظر مي رسد در بحث سوم يعني رويكرد شناخت تعامل موجود بين انقلال اسلامي و نظام بين المللي مطالب و نوشته هاي كمتري وجود دارد.

کلات امروز سیاست خارجی ایران چیست و راهکار‌هایی که به نظر شما برای مقابله با مسائلی که ایران در شرایط کنونی با آنها روبه‌رو است چه چیزهایی می‌تواند باشد؟
می‌دانید که ما در یکی از کم‌نظیرترین کشورهای جهان زندگی می‌کنیم. کشوری هستیم که حتی اگر در تاریخ خواسته باشیم استراتژی انزواگرایانه یا حتی بی‌طرفی را دنبال کنیم به ما این اجازه داده نشده است. اهمیت ایران در جغرافیایی که در آن زندگی می‌کنیم به قدری زیاد است که باید بتوانیم یک تعامل سازنده ‌با محیط منطقه‌ای و بین‌المللی داشته باشیم. بنابراین در شرایط فعلی به نظر می‌رسد اتخاذ یک رویکرد تهاجمی در سیاست خارجی کشور بدون توجه به تجربه‌های سه دهه گذشته که تجربه‌های ارزشمندی در حوزه روابط خارجی به دست آمد، متاسفانه شرایط را به‌گونه‌ای رقم زده است که اکنون شاهد آن هستیم که در دولت نهم مجددا به سمت اتخاذ این رویکرد تهاجمی حرکت کرده‌ایم. مفهوم آن مسئله این است که ما نتوانستیم در یک تعامل سازنده با کشورهای منطقه و جهان قرار بگیریم و نتوانستیم به ساختارهای نظام بین‌الملل و نظام منطقه‌ای ورود مناسب داشته باشیم و بتوانیم در داخل این ساختار نقش متناسب با توانایی‌های خودمان را ایفا کنیم.

تاثيرات انقلاب اسلامي در آفريقا

مفهوم شناسى انقلاب و اصلاحات

انقلاب

انقلاب در لغت به معناى درآمدن از صورتى به صورت ديگر و دگرگون شدن است و در اصطلاح به دگرگونى بنيادى درنظام اجتماعى، سياسى،فرهنگى و اقتصادى در يك جامعه اطلاق مى شود.

هرگاه تحت تاثير نيروهاى معمولاً متشكل و برتر از نيروهاى حافظ وضع موجود يك تغيير ناگهانى در نظم اجتماعى، نهادى و سياسى مستقرو نه صرفاً جابجايى افراد صورت گيرد، مى گويند انقلاب رخ داده است. از اين ديدگاه، انقلابى، يعنى كسى كه با نظم مستقر مخالف است و قوانين و مقررات حاكم را برحق و مشروع نمى داند و درصدد درهم شكستن نظام قانونى است و درصورت لزوم مى خواهد نظام و حقانيت جديدى را جانشين نظام موجود بنمايد.

 انقلاب اسلامى در ميان انقلابهاى بزرگ جهان

دکتر منوچهر محمدی

مقاله به مقايسه انقلاب اسلامى ايران با انقلاب فرانسه و روسيه كه بزرگترين انقلابات‏معاصر اروپا و جهان خوانده شده و منشاء رواج گفتمان ليبراليستى و سوسياليستى در قرن‏گذشته شدند، پرداخته و نشان مى‏دهد كه چگونه انقلاب اسلامى ايران، از جهات متعدد،عميق‏تر، جدى‏تر و مردمى‏تر از آن دو بوده و گفتمان سومى را به بشريت معاصر عرضه‏كرده است.در اين مقاله سعى شده كه انقلاب اسلامى با انقلابهاى فرانسه و روسيه كه از بزرگترين‏و معروفترين انقلابهاى جهان مى‏باشند در وجوه اقتصادى، سياسى و اجتماعى مقايسه‏شود.
1. موقعيت اقتصادى رژيم‏هاى پيش از انقلاب:
در فرانسه در دوران قبل از انقلاب 1789 نشانه‏هاى روشنى دال بر وخامت موقعيت اقتصادى از هر لحاظوجود داشته و اين كشور از پنجاه سال قبل از انقلاب، دچار مشكلات و بحرانهاى مالى و اقتصادى فراوانى بودكه روزبروز بر دامنه و ابعاد آن افزوده مى‏گشت. (1)

 انقلاب در لغت به معنای درآمدن از صورتی به صورتی و دگرگون شدن است. این اصطلاح در اصل در علم نجوم و اختر شناسی کاربرد داشت اما از سده هفدهم وارد عالم سیاست شد و به دگرگونی بنیادی در نظام اجتماعی ، سیاسی ، فرهنگی و فکری معنا شد.

نظریه پردازان عالم سیاست تعاریف گوناگونی از انقلاب کرده اند اما بطور کلی میتوان انقلاب را حرکت سریع و ناگهانی مردم توام با عصیان وخشونت، به منظور دگرگونی مثبت در ارزشهای مسلط و سیستم سیاسی حاکم دانست.