پایگاه تخصصی سیاست بین الملل (  INPO  )‌

نزاع استراتژیک چین و امریکا

چین توانایی نظامی برتری نسبت به تایوان و حتی سایر کشورهای حاشیه ی دریای جنوبی مانند ویتنام دارد.اما تا کنون از هرگونه کاربرد زور پرهیز کرده است.اما دلیل این امر چیست؟ آیا چین به عنوان قدرت نو ظهور اقتصادی قصد مقابله با هژمونی ایالات متحده امریکا را دارد.همچنین برای حفاظت از اقتصاد قدرتمند خود،لاجرم به سمت افزایش بودجه نظامی رفته است.

راهبردهای حزب عدالت و توسعه در قفقاز و آسیای مرکزی

علیرضا باقری رسایی

از زمان  استقلال این جمهوریها (1991) تا  بعد از به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه  شاهد تغییر جهت  محسوس سیاست ترکیه در قفقاز هستیم. در این مقاله  ابتدا منویات و خواسته های کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز در ارتباط با قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ای ذکر می شود سپس اهداف اعلامی ترکیه از زمان فروپاشی اتحاد شوروی و تشکیل جمهوریهای جدید تا روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه بررسی شده و دلایل شکست آن ذکر می شود و در نهایت استراتژی عدالت و توسعه و راهکارهای پیشنهادی این استراتژی بررسی می شود. سؤالی که در این میان مطرح می شود این است که ترکیه پس از روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه چه راهبردی را در پیش گرفته است؟

تئوری عملیاتی ایالات متحده در جهان تک‌قطبی

دکتر رضا جلالی

به اعتقاد نومحافظه کاران صلح و ثبات در جهان از طریق موازنه قوا حادث نمی گردد. جهان چند قطبی در نظر این گروه جایگاهی ندارد و ارزش های بین المللی نیز نمی توانند مفهومی داشته باشند. از نظر آن ها ایالات متحده سمبل خیر مطلق است و بایستی آن خیر در کل جهان سیطره یابد. بیشترین میزان صلح و ترویج خیر از طریق سیطره و رژیم های ایجاد شده توسط قدرت برتر حاصل می گردد. هر چند که ممکن است این سیطره کوتاه باشد (نظر افول گرایان)، باید بر این اساس اخلاقی باشد که سیطره شکل بگیرد. وظیفه اصلی رهبران، ایجاد شرایط مناسب برای شکل دادن به هژمونی امریکا است. ساختار تهاجمی قدرت در نزد ایالات متحده رژیم های بین المللی با قواعد قدرتمندی را بوجود می آورد که همه از آن تبعیت می کنند. سیطره هزینه تجاوز را آنچنان سهمگین می سازد که کشورهای توسعه طلب (شر) به ناچار سیاست های صلح طلبانه اتخاذ می کنند.

مهدي - صمدي

شايد در نظر بسياري از مردم، اوپك تنها كارتل در عرصه بين‌المللي باشد كه مي‌تواند با وحدت عمل، در كنترل قيمت نفت بيشترين تأثير را بگذارد. ولي اين تصور به هيچ وجه درست نيست. اگر به توليد رسمي اوپك توجه كنيم خواهيم ديد، ميزان آن چيزي حدود 24 تا 26 ميليون بشكه در روز است كه گهگاهي با توجه به وضعيت بازار بالا و پايين مي‌رود. اگر اين ميزان توليد در كنار كل مصرف جهاني قرار گيرد، مي‌بينيم كه توليد اوپك، يك‌چهارم يا يك‌سوم نياز روزانه‌ي بازار نفت جهانيان را تأسيس مي‌كند. مصرف جهاني به طور متوسط برابر 81 تا 84 ميليون بشكه در روز است.

سير تكامل پارادايم استراتژي

بررسي ادبيات استراتژي بيانگر پنج فاز مختلف در تكامل اين پارادايم از جنگ جهاني دوم به بعد است. گلاك، كافمن، و والك(1980) سير تكامل فرايند مديريت استراتژيك را در چهار فاز تشريح كرده اند كه فاز سوم آن طرح ريزي استراتژيك و فاز چهارم آن مديريت استراتژيك بوده است. حال، با تكامل پارادايم از مديريت استراتژيك دهه 1980 به شكل انعطاف پذيرتري از تفكر استراتژيك در دهه 1990، فاز پنجمي نيز قابل درك است (استيسي، 1993. هراكليوس، 1998).

استراتژی چیست؟

به لحاظ ریشه شناسی، واژه "راهبرد "(Strategy) (استراتژی) مشتق از کلمه یونانی "استراتگوس"(Strategus) و مرکب از دو لغت "استراتوس"(Stratus) یعنی قشون و " آگاگس"(Agaugus) یعنی راهنما و به معنای فرمانده است. در یونان قدیم، فنون یا نقشه هایی که یونانیان و همچنین رومیان برای کسب پیروزی در جنگ به کار می بردند "استراتژوم"(Strategum) نامیده می شد. بر همین اساس، راهبرد در اصل و در معنای نخستین خود بیانگر حیله ها، نقشه ها و تدابیر نظامی بود. این اصطلاح در طول زمان به دو گونه معرفت یعنی "دانش طرح ها و نقشه های نظامی" و دیگری به معنای "دانش حرکات و تاکتیک نظامی" اطلاق مي گردید. ولی به تدریج فقط در مورد اولی به کار رفت و از همین رو، در نخستین تصوّر از راهبرد، آن را شیوه ای برای مدیریت صحنه نبرد و غلبه نظامي بر دشمن تلقی می کردند.

استراتژي امنيت

توماس هابز در کتاب «لوياتان» مي نويسد:

« هيچ کس نمي تواند تصويري از آينده را در انديشه خود داشته باشد، چراکه امروز، هنوز آينده نيست. در عين حال ما از تصاوير و برداشت هاي گذشته خود آينده اي را مي پرورانيم.»

منظور هابز از اين نوشته، دو مطلب است: نخست اين که گذشته فقط زمينه اي براي پيش بيني آينده است. مطلب ظريف و هوشمندانه دوم اين که زندگي اجتماعي بر اساس تصورات و برداشت انسان ها ساخته مي شود. در هر دو مورد، حق به جانب هابز است. چرا که ما از استعداد و توان غيب گويي بي بهره ايم و تنها ابزار ما براي گمانه زني درباره آينده، الگوهاي تجديد شونده و ناپيوستگي ها و ايستايي ها و اخبار و اشارات تاريخ درباره طبيعت انسان است. اين نيز واقعيتي است که آينده را فقط پژوهش در مورد آن شکل مي دهد، زيرا اغلب بر مبناي آينده نگري وپيش بيني هاي خود، به گونه اي عمل مي کنيم که اسباب تحقق آن ها فراهم مي شود.(2)

ژئوپوليتيک خليج فارس؛ ايران و آمريکا

(تهديدها و فرصتهاي فراروي جمهوري اسلامي)

مهدی ذوالفقاری

چكيده: موقعيت حساس و استراتژيك ايران در منطقه خاورميانه و وجود بحران‌ها و عدم ثبات سياسي در كشورهاي مجاور و وجود چالش‌هاي سياسي با همسايگان استراتژيك باعث به وجود آمدن تهديدهايي براي امنيت جمهوري اسلامي ايران مي‌شود. از بزرگ‌ترين تهديدات فرامنطقه‌اي كه حوزه نفوذ آن به اين منطقه حساس و استراتژيك وارد شده است، ايالات متحده آمريكا است. آمريكا با تداوم حضور خود در منطقه و ايجاد روابط با دول همسايه ايران در شمال،‌ جنوب، شرق و غرب در صدد ايجاد فضايي رعب انگيز و تنش‌زا در ارتباط ايران با كشورهاست. مخالفت ايران با طرح خاورميانه بزرگ آمريكا در منطقه، به رسميت نشناختن اسرائيل و احساس خطر آن دولت از ناحيه ايران، تأكيد بر استقلال و پي‌گيري عزت مدارانه پرونده‌ هسته‌اي منجر به احساس خطر از اين ناحيه براي آمريكا و متحدانش شده است. به همين دليل و بنابر اهميت استراتژيك ايران و سياستي كه در قبال اين دولت‌ها سر لوحه سياست خارجي خود قلمداد كرده است، باعث مقابله شديد آمريكا با اين كشور در فضاي بين‌المللي شده است .استراتژي آمريكا در منطقه خاورميانه در قبال ايران مبتني بر محدود ساختن و منزوي كردن و به طور كلي حذف ايران از معادلات منطقه است و براي رسيدن به اين مهم و نيز تسلط بر منابع اقتصادي و موقعيت استراتژيكي منطقه از تمامي ابزار ديپلماسي و حتي نظامي در مقياس گسترده استفاده مي‌كند.