مراحل ، نکات و منابع آزمون دكتري جهت آمادگیِ شرکت در آزمون دکتراي سال ۱۳۸۹

اول) مراحل اصلی آزمون دکترا

1-هر رشته ای معمولاً یک یا چند دانشگاه مقطع دکترای آن را داراست. رشته و دانشگاه را انتخاب می کنید(چند دانشگاه را نیز می توان شرکت کرد: مثلاً دکترای جامعه شناسی تهران ، تبریز و دکترای جامعه شناسی دانشگاه آزاد) و دفترچه (کارت اینترنتی) آن را تهیه کرده و ثبت نام می کنید. باید توجه داشت که آزمون دکترا در ایران هنوز بصورت پراکنده و ناهماهنگ انجام می پذیرد و بهترین راه اطلاع از زمان ثبت نام و بقیه ی مراحل آن ، حضوری یا به واسطه ی اساتید و دانشجویان آن دانشگاه است.البته در سایت و روزنامه ها نیز اطلاع رسانی می شود.و غالباً آزمون دکترای دانشگاه آزاد در اواخر سال و آزمون سراسری در اردیبهشت صورت می پذیرد.

2- بعداز انجام این مرحله ، با توجه به ظرفیت ها، تعدادی را تلفنی (معمولاً ماههای وسط تابستان) به مصاحبه دعوت می کنند. به آنها پیشنهاد می شود که تمامی سوابق خود  (C.V) را مستندآماده کرده و به جلسه بیاورند. مانند مقالات چاپ شده ، کتب نوشته شده، مدارک هیئت علمی، سوابق تدریس و ...

مصاحبه جلسه ای است با حضور دانشجوی دعوت شده و اساتید آن رشته. در دانشگاه آزاد گویا حسب رتبه (نه فامیلی و...) افراد را به اتاق مصاحبه دعوت می کنند. رتبه ی علمی بسیار مهم و اصلی است.

در این جلسه (که برای اساتید نوعی معارفه و ارزیابی کلی است) سوالاتی از سوابق کاری، آشنایی، حوزه های مورد مطالعه و علاقه ، مدارک تحصیلی ، پایان نامه( مراحل کاری، فرضیه ها، چارچوب نظری ، نتایج و پیشنهادات) و گاهی هم یک یا چند سوال تخصصی و سطوری ترجمه ی انگلیسی پرسیده می شود.

3- بعد از مصاحبه ، در سایت دانشگاه ها و روزنامه های کثیرالانتشار (مانند آفرینش و...) اسامی نهایی قبول شدگاه آزمون دکترا اعلام می شوند که در آن ، با دادن اطلاعاتی حاوی شماره ی داوطلبی جلسه ی امتحانی یا نام و نام خانوادگی و نام پدر و شماره شناسنامه و یا شماره ملی و... کارنامه ای از نمرات ، رتبه  و ... قابل مشاهده و پرینت است. اطلاعیه ای هم مبنی بر زمان و مدارک لازم جهت ثبت نام صادر می شود.

اهم مدارک عبارتند از:

(اصل)مدرک کارشناسی ارشد ؛ عکس ؛ (اصل)شناسنامه و کارت ملی؛ وضعیت نظام وظیفه ؛...

 

دوم) نکاتی مهم در نحوه ی پاسخگویی به سوالات دکترا

اغلب آزمون های دکترا به صورت تشریحی است. اگر تستی هم داشته باشد دانشگاه قبلاً اعلام می کند.

آزمون دکترای جامعه شناسی معمولاً دارای پنج نمونه سوال(برگه سوال) است.

بینش(نظریه) ، روش تحقیق و آمار ، زبان خارجی ، حوزه های تخصصی 1 و حوزه های تخصصی 2

سه مورد اول اصلی و دو مورد آخر با توجه به گرایش و دانشگاه تغییر می کند.

سوالات هر قسمت هم ممکن است معمولاً بین 1 سوال تا 6 سوال است.

برای پاسخگویی ضمن درنظر داشتن مدت زمان پاسخگویی و تعداد سوالات ، سعی کنید چنین عمل کنید:

-       ابتدا چهارچوبی کلی از پاسخ مدنظرتان را طراحی کنید.(مانند قفسه کتابخانه)

-       سپس پاسختان را به مانند مقاله ، قسمت بندی کنید.(مقدمه ، کلید واژه، نتیجه گیری)

-       از شماره بندی ، تقسیم بندی ، جدول و نمودار(در صورت لزوم وامکان) ، منبع و ارجاع، معادل های انگلیسی کلمات کلیدی و اسامی، استفاده ی بهینه ببرید. از زوائدنویسی و حاشیه ی بی ربط بپرهیزید.

-       از حداقل دو رنگ خودکار استفاده کنید. پاراگراف بندی و علائم ویرایشی مانند (؛ , - - ؟ ! . : «» ) را رعایت کنید.

-       سعی کنید پاسخ هایتان به صورت تجزیه و تحلیلی، پخته و پرداخته و روان باشد.

 سوم ) منابع

معمولاً هر دانشگاه برخی منابع ویژه ی خود را با توجه به طراحان سوالات معرفی می کند.پس در کل سه نوع منابع را پیشنهاد می کنیم:

منابع اصلی

منابع فرعی

منابع ویژه

1- منابع اصلی: عبارتند از آن دسته کتب و مقالاتی که هر دانشجوی خواستار شرکت در آزمون دکترا به مطالعه ی حداقل یک بار آنها یا قسمت های زیادی از آنها نیازمند است. بیشتر نقش آشناسازی و ورود به دنیای جامعه شناسی برای دانشجویان غیرمرتبط و یاداوری برای مرتبط ها را دارند.(اص)

2- منابع فرعی : گستره و زمینه های مطالعه ی جامعه شناسی بسیار وسیع است. به ویژه در مباحث حوزه ی جامعه شناسی که دارای شعبه ها و منابع فراوانی است. در این خصوص برای هر یک از مباحث مهم و اصلی جامعه شناسی کتب زیاد ، مهم و به روزی می توان معرفی کرد.(فر)

3- منابع ویژه : برخی از دانشگاه ها با توجه به گرایش رشته و تسلط تفکر استاد یا اساتیدی خاص ، منابعی را معرفی می کنند که شاید برای دیگر دانشگاه ها چندان مهم نباشند. اطلاع از این منابع ویژه حائز اهمیت  است به ویژه هنگامی که با طرز اندیشه و سوالات طراح آن نیز آشنا باشید.

ویژه به این معنی نیست اینها خاص و مهم اند بلکه برای بعضی واحد و دانشگاه ها مطرح ترند(وی)

جهت اطلاع از تازه ترین کتب مهم منتشرشده و منابع با دانشجویان دکترای آن رشته هم مشورت نمایید.

از نظر شانس قبولی برای هر واحد هم باز بستگی به خودتان دارد اما در حالت کلی واضح است که بیشتر ، داوطلبان می خواهند که در دانشگاهی معتبرتر پذیرش شوند. لذا رقابت در واحد معتبرتر طبعاً باید شدیدتر باشد. ضمن این که در این انتخاب نکات زیادی مانند محل زندگی و اقامت شما ، خط فکری ، میزان مطالعه و همت خودتان، محل اشتغال و تدریس .... تاثیر دارند.