رشته روابط بين الملل

رشته روابط بين الملل از جمله رشته هاي نوپا در عالم سياست به شمار مي رود . سابقه اين مبحث به عنوان يك رشته دانشگاهي حداكثر به سال هاي ميان دو جنگ جهاني برمي گردد. در واقع، پس از رو برو شدن با مصائب جنگ جهاني اول، بشريت به طور كلي و محققان و دانشمندان به طور اخص در صدد كشف و تبيين ريشه ها و چگونگي رفتار دولت ها در صحنه بين المللي برآمدند. بنا بر اين همان طور كه از علت تشكيل اين رشته مشخص است، موضوع اصلي در آن كشف، بررسي و علت كاوي رفتار دولتها( و اخيرا مجامع بين المللي) در عرصه بين المللي مي باشد. با شعله ور شدن آتش جنگ جهاني دوم، محافل علمي دنياي غرب توجه بيشتري به اين حوزه مطالعاتي مبذول داشته و چارچوب منظم تر و علمي‌تري بدان بحشيدند. از آن پس روند تكامل رشته روابط بين‌الملل شدت گرفته و و تا كنون قالب هاي فكري، رويكردها ، نظريه ها و مدل هاي گوناگون بسياري براي درك مسائل بين‌المللي ارائه گرديده است. همين تنوع و گوناگوني شيوه هاي برخورد با روابط بين‌الملل موجب سر در گمي و حيرت دانشجويان و محققان تازه كار شده است. اين مساله در غرب كه زادگاه اوليه اين رشته علمي است اساتيد و محققان را بر آن داشته است تا با طرح كلي و منسجم مباحث اين رشته و معرفي مختصر رويكردها و نظريه هاي رايج از سر در گم شدن تازه واردان اين وادي جلوگيري نمايند.

در كشور ما آشنايي با اين رشته بسيار ديرهنگام تر از غالب كشورها آغاز گرديد. و متاسفانه هنوز هم به مانند ساير زير شاخه هاي علوم سياسي نتوانسته است.جايگاه شايسته اي را كسب نمايد. و حتي از اين حيث از ساير زير شاخه هاي علوم سياسي نيز موفقيت كمتري داشته است. و كمتر در كشور ما بدان توجه مي شود و متخصصان اين رشته كمتر در جايگاه خود و در شغلي كه تخصص آن را كسب كرده اند، مشغول به كار مي شوند و در عوض افرادي با تخصص هاي غير مر تبط در مشاغلي كه با رشته روابط بين الملل مشغول به كار مي شوند( هر چند به كار گيري افراد در رشته هاي غير تخصصي يكي از مشكلات عمومي در كشور ما به حساب مي آيد لكن اين مساله در رشته هاي مرتبط با علوم سياسي و خصوصا رشته روابط بين الملل بروز بيشتري دارد) با مراجعه به وزارت خارجه و بررسي كاركنان اين وزارت به عنوان يكي از عمده ترين جاهايي كه مر تبط با رشته روابط بين الملل است، هر چه بيشتر با محجور ماندن و عدم توجه به اين رشته در كشور ما آشنا خواهيد شد. در صورتي كه بهره مندي از متخصصان اين رشته مي توانست بسياري از مشكلاتي را كه نا آشنايي برخي مسولين با اين رشته براي كشور پديد آورده بود. را كاهش دهد. ولي متاسفانه اوضاع در كشور به گونه اي است كه هر كسي به خود جرات مي دهد كه به راحتي بدون اينكه كمترين تخصصي داشته باشد در اين عرصه اظهار نظر كند. و تحليل ها ي عاميانه در جامعه ما رونق بسياري يافته است و حتي اساس برخي از تصميم گيري ها هم همين تحليل هاي عاميانه است كه به تحليل كوچه و خياباني معروف است، شايد بارها به رانندگاني برخورد كرده باشيد كه زمين وزمان را به هم مي دوزند و چنان اوضاع بين المللي را تحليل مي كنند، كه انگار اشراف كامل بر تمام مسائل دارند. و اينكه افرادي كه حتي شايد فقط از دور نامي از رشته روابط بين الملل شنيده باشند از پذيرش مسوليت هاي خطير مرتبط با اين رشته، كوچكترين ترديدي به خود راه نمي دهند. و همين مساله هم خود باعث ياس و نا اميدي دانش پژوهان اين رشته گرديده است و خود باعث گرديده است كه تلاش و تحقيق و پژوهش در اين رشته در كشورما از غناي لازم بر خوردار نباشد. و البته اين به معناي نفي برخي تلاش هاي صورت گرفته از سوي برخي دلسوزان اين رشته نمي باشد. لكن غرض بيان زيان و ضرري است كه متوجه رشته روابط بين الملل و به تبع آن جامعه به خاطر كم توجهي به اين رشته شده و خواهد شد. رشته روابط بین الملل كه در سال ۱۹۱۹ به عنوان یک رشته دانشگاهی وارد عرصه مطالعاتی اندیشمندان گردید در ايران  هم اکنون در مقطع ارشد و دکتری تخصصی در دانشگاههای تهران ، شهید بهشتی ، علامه طباطبایی، اصفهان ،دانشگاه آزاد اسلامی و ... دایر است

مقاطع رشته روابط بين الملل در ايران

الف ) دوره کارشناسی

 روابط سیاسی (دیپلماتیک ) یکی از برنامه های علمی و آموزش عالی است که پس ازپیروزی انقلاب اسلامی در ایران با اهداف مشروحه زیر تهیه و تدوین گردیده است .
الف : تربیت کادر سیاسی متخصص و متعهد به مکتب والای اسلام برای انجام وظیفه در سازمان مرکزی امور خارجه و یا نمایند گیهای جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور و دیگر نهادهای بین المللی .
ب : تهیه متون تحقیقاتی و اطلاعاتی در زمینه تحولات سیاسی جهان و روابط بین الملل .
ج : تغذیه وزارت امور خارجه و نهادهای تابعه با فرهنگ و سیاست خارجی جوامع مختلف بین المللی .

ب ) رشته روابط بين الملل در مقطع كارشناسي ارشد داراي ۴ گرايش است :

۱. حقوق بين الملل
با گسترش روابط بين الملل و پيچيده تر شدن روابط و مسائل اشخاص و ملتها , مسايل حقوقي نيز شكل جديدي بخود گرفتند و ضرورت گسترش و تدوين قوانين و اصولي جديد , در نهايت منجر به شكلگيري حقوق بين الملل بعنوان يكي از گرايشهاي رشته روابط بين الملل شد
 ۲. سياست بين الملل
رشته روابط بين الملل از جمله رشته هاي نوپا در عالم سياست به شمار ميرود كه سابقه آن به عنوان يك رشته دانشگاهي حداكثر به سالهاي ميان دو جنگ جهاني برميگردد. سياست بين الملل از مهمترين گرايشهاي رشته روابط بين الملل است كه به كشف, بررسي و علت كاوي رفتار دولتها ( و اخيرا مجامع بين المللي ) در عرصه بين الملل ميپردازد.

۳. سازمانهاي بين المللي

۴. اقتصاد بين الملل

ج )‌ رشته روابط بين الملل در دكترا

دكتراي روابط بين الملل هم اكنون در ايران تنها در دانشگاه تهران ،‌ دانشگاه علامه طباطبايي و دانشگاه آزاد واحد علوم تحقيقات داير است .